شهداد با نام تاریخی خبیص و جمعیت ۲۴۰۰۰ نفری، در ۷۰ کیلومتری شمال شرق کرمان، در حاشیه باختری لوت مرکزی قرار گرفتهاست و بزرگترین بخش استان کرمان بهشمار میرود. شهر باستانی شهداد با دیرینگی ۶۰۰۰ ساله در سال ۱۳۴۷ خورشیدی توسط کاوشگران سازمان میراث فرهنگی ایران کشف شد. این محوطه به نام محوطه تاریخی، باستانی و صنعتی آراتا نامگذاری شدهاست. این ناحیه از کرمان، هیچگاه مورد توجه باستان شناسان نبود، زیرا تصور وجود تمدن باستانی در صحرای لوت غیرممکن بود. اولین هیئت کاوش در سالهای ۱۳۴۶ به سرپرستی دکتر احمد مستوفی- از مؤسسه جغرافیایی دانشگاه تهران – برای بررسی موقعیت جغرافیایی دشت لوت و اطراف آن وارد آنجا شدند و در حین اکتشافات خود «چاله تکاب» به تعدادی سفال برخورد کردند که قسمتی از آنها از زمین بیرون و این آثار نشان از وجود تمدنی پیشرفته در این ناحیه بود.
گروهی از باستان شناسان، شهداد را کلیدی برای شناخت فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی تمام منطقه جنوب شرقی ایران در هزاره سوم ق. م میدانستند. عدهای هم آن را با شهر گمشده سومری آراتا منطبق میدانستند (آراتا: در گل نوشته سومری نام آراتا بسیار به کار رفتهاست. طبق متون سومری آراتا سرزمینی بود در شرق انشان. هانسمن انگلیسی، سرزمین انشان را همان فارس میداند و شهر سوخته واقع در استان سیستان و بلوچستان را شهر حماسی آراتا میدانست. نظریهای شهداد را مرکز ایالت آراتا میداند که یکی از چند ایالات خود مختار امپراتوری عیلام بهشمار میرفته و دارای اجتماعی شکل یافته و منسجم بود. علاوه بر حاکم و حکومت، دارای طبقات اجتماعی و اصناف بودهاست. کشف گورستان شهداد از مهمترین اکتشافات باستانشناسی دوران معاصر است. از آنجاییکه پیشینیان، بنا بر اعتقادشان به اینکه بعد از مرگ در دنیایی دیگر محتاج آب و غذا و مسکن خواهند بود، تمامی متعلقات خود، از ظرف و لباس گرفته تا زیورآلات را با خود به گور میبردند. به علت جهت گردش خورشید گورستانهای شهداد اغلب شرقی، غربی هستند. ساکنان شهداد، از افراد بزرگ و سرشناس خود از جمله حکمرانان، کاهنان، مجسمههایی میساختند و پس از فوت آنها در هنگام تدفین آن را با اشیای دیگر در گور جای میدادند. در بین مجسمهها، تعداد زیادی مجسمه زن نیز وجود دارد. همچنین قدیمیترین درفش فلزی کشف شده در جهان با عنوان درفش شهداد در این منطقه بودهاست.
درفش شهداد، درفشی است تاریخی که در شهر شهداد در استان کرمان کشف شدهاست. فلزی مربع شکل و ۲۳ در ۲۳ سانتیمتر است و بر فراز خود عقابی دارد و بر میله ای نصب شدهاست. این درفش قدیمیترین پرچم جهان است که از یک صفحه با میله و لولا و دسته برنزی ساخته شدهاست و البته چون در این چند هزار سال زنگ زده شده به رنگ سبز مبدل شدهاست ولی در اصل نوعی درخشش فلزی داشته که آفتاب را باز میتاباندهاست. روی آن، نقشی از یک نخل دیده میشود و دو درخت دیگر و پنج آدم کوچک و بزرگ که همه از بزرگان هستند و دو شیر و یک گاو کوهاندار و چند مار شبیه مارهای تمدن جیرفت هم به چشم میخورند. این درفش پس از کشف به تهران منتقل شد و در موزه ملی ایران نگهداری میشود.
موضوع دیگر عقاب روی میلهٔ درفش است در اساطیر کهن ایرانی به نام سیمرغ علاوه بر این که سمبل ایزد خورشید بودهاست، تحت نامهای سومری و هوریانی آنزو و زروان خدای خرد و باد اساطیری بزرگ بومیان دیرین فلات ایران بهشمار میآمدهاست و بدین جهات نیز بوده که تمثالش در بالای درفش کاویانی پارسیان دوره هخامنش نیز نصب بودهاست.
قلعه رموک شهداد:
این قلعه یکی از جاذبه های تاریخی و مکان های دیدنی شهداد است که از دوران ساسانی برجای مانده است این بناهای تاریخی هویت شهر را نشان می دهند مجموعه ای از آثار تاریخی جذابیت این منطقه را دو چندان کرده اند بناهای کاهگلی و خشتی که در این قلعه مشاهده می کنید به عنوان یکی از آثار باستانی در میراث ملی ایران به ثبت رسیده اند. قلعه دارای چهار برج گرد توپر در اشکوب اول و در اشکوب دوم تو خالی است و دو برج در طرفین دروازه که این دو برج همچون برجهای چهارگانه گوشههای قلعه در بخش زیرین توپر و در بخش بالا خالی است. مصالحی که در ساخت این بنا به کار رفته است کاهگل و خشت می باشد که بسیار جالب هستند. فقط دو بناست که مشابهتهای زیادی با بنای قلعه رموک دارد که این هر دو نه در منطقه کرمانی بلکه یکی قلعه فهکند در اصفهان و دیگری قلعه پوسکان در فارس است. هر دو بنا در دو اشکوب ساخته شدهاست. پوسکان از سنگ ولی فهکند در پایین از سنگ و در قسمت بالا از خشت ساخته شدهاست.
کاروانسرای شفیع آباد شهداد:
این کاروانسرا در روستای شفیع آباد واقع شده است و یک کاروانسرای تاریخی است که بنای آن متعلق به دوران قاجار می باشد نمای بیرونی این کاروانسرا همانند قلعه است دروازه ای که در بین برج های غول پیکر این بنا ساخته شده است اهمیت آن را دو چندان کرده است در ساخت این بنا نیز از خشت استفاده شده است. بخش های جنوبی از این کاروانسرا به شکل یک عمارت است که یک طبقه دارد و اطراف آن نیز اتاق های متعددی ساخته شده اند.
آبانبار حاج محمدتقی
آسیاب های آبی شهداد:
این آسیاب ها از دیگر بناهای دوست داشتنی و تاریخی در شهداد هستند که به عنوان یکی از سازه های معروف و مکان های دیدنی شهر از آن یاد می شود این سازه ها نیز در دوران قاجار ساخته شده اند از این رو اهمیت بالایی درند. این بنا در میراث ملی ایران به ثبت رسیده است و یکی از مهم ترین بناهای تاریخی به شمار می آید برای اینکه بتوانید از این آسیاب ها دیدن کنید باید به جنوب شرقی آسیاب بروید جالب است بدانید که بخش از سازه برای برج دیده بانی ساخته شده است. دو تنور، برج دیده بانی، انبار، اتاق نگهبانی، چرخ چوبی و .. از بخش های مختلف در این سازه هستند.











مشتری
Great article! I appreciate the clear and insightful perspective you’ve shared. It’s fascinating to see how this topic is developing. For those interested in diving deeper, I found an excellent resource that expands on these ideas: check it out here. Looking forward to hearing others’ thoughts and continuing the discussion!
مشتری
What an insightful article! Your ability to break down complex topics into easily understandable points is truly commendable. I appreciate the thorough research and the engaging writing style that keeps readers hooked from start to finish. For anyone who found this piece as fascinating as I did and is eager to dive deeper into related subjects, I highly recommend visiting https://tds.rida.tokyo/com. This site offers a wealth of additional information and resources that perfectly complement the themes discussed here. Thank you for sharing your knowledge and providing such valuable content. I look forward to reading more of your work in the future!